حرفه «تحقیر شده»، شکایت خبرنگاران افغان از بدرفتاری‌ها

به گزارش خبرگزاری فرانسه، خبرنگاران در افغانستان تحت حاکمیت طالبان می‌گویند که اغلباً به دلیل پوشش حملات گروه‌های شبه نظامی یا نوشتن در مورد تبعیض علیه زنان احضار یا بازداشت می‌شوند و برخی از آن‌ها گفته اند که همراه با جنگجویان «دولت اسلامی» یا داعش در یک سلول محبوس شده اند.

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!

یک خبرنگار از شمال افغانستان که اخیراً بازداشت و لت و کوب شده است، به خبرگزاری فرانسه گفت: «هیچ شغل دیگری تا این حد تحقیر نشده است.»

این خبرنگار که نخواست به دلایل امنیتی نامش در گزارش ذکر شود، گفت: «من و دوستانم دیگر نمی‌خواهیم به این حرفه ادامه دهیم. روز به روز محدودیت‌های جدیدی وضع می‌شود.»

او افزود: «در صورتی که «حملات» یا موضوعات مربوط به زنان را پوشش دهیم، خود را در معرض تهدید تلفنی، احضار یا بازداشت قرار می‌دهیم.»

در سال ۲۰۲۱ زمانی که طالبان بار دیگر قدرت را به دست گرفتند، ۸۴۰۰ کارمند رسانه‌ای در این کشور فعالیت می‌کردند که ۱۷۰۰ تن آنان زن بودند.

به گفته نهادهای رسانه‌ای، حالا تنها ۵۱۰۰ نفر از جمله ۵۶۰ زن در این حرفه باقی مانده اند.

سمیع الله، از مسسولان انجمن ژورنالیستان در افغانستان که نامش به دلایل امنیتی تغییر داده شده است، گفت: «از زمان سقوط حدود ۴۵۰ مورد تخلف علیه خبرنگاران از جمله بازداشت، تهدید، توقیف خودسرانه، خشونت فزیکی و شکنجه ثبت شده است.»

مقامات طالبان به چندین درخواست برای اظهار نظر در مورد این گزارش‌ها پاسخ نداده اند.

در همین حال، حیات‌الله مهاجر فراهی، معین وزارت اطلاعات و فرهنگ اداره طالبان، اخیراً در بیانیه‌ای گفته است که رسانه‌ها به شرط رعایت «ارزش‌های اسلامی، منافع ملی، فرهنگ و سنت‌های کشور» اجازه فعالیت دارند.

مدیران رسانه‌ها به خبرگزاری فرانسه گفتند که براساس دستور طالبان مهمانان برنامه‌ها باید مورد تایید طالبان باشند و انتقاد از اداره طالبان نیز ممنوع شده است. طالبان همچنین گفته اند که رسانه‌ها اجازه ندارند رویدادها را به گونه زنده نشر کنند.

یک کارمند رادیو تلویزیون ملی تحت کنترول طالبان که خواست نامش افشا نشود، گفت این رسانه دیگر اجازه نمی‌دهد زنان خبرنگار در آن کار کنند.

در ولایت هلمند، نشر صدای زنان از تلویزیون و رادیو ممنوع شده است.

سمیع الله، از انجمن خبرنگاران، گفت که اگرچه مقامات «به ما اطمینان می‌دهند که این اقدامات بر کار خبرنگاران تأثیری نخواهد گذاشت، اما ما می‌بینیم که واقعاً تأثیر دارد.»

او گفت در ماه جولای دو تا سه مورد بدرفتاری علیه خبرنگاران ثبت شد، در اگست ۱۵ تا ۱۶ مورد و در سپتمبر ۱۱ مورد گزارش داده شد: «وقتی ما با وزارت اطلاعات و فرهنگ صحبت می‌کنیم به ما اطمینان داده می‌شود که وضعیت بهتر خواهد شد، اما ما می‌بینیم که افسران استخبارات در ولایات چگونه رفتار می‌کنند و این در حال بدتر شدن است.»

مینا اکبری که کارمند تلویزیون خورشید بود، مجبور شد در سال ۲۰۲۱ مانند صدها خبرنگار دیگر افغان «به دلیل تهدیدهای متعدد امنیتی، از کشور فرار کند.»

 او گفت که هنوز در رسانه‌های اجتماعی تهدید به مرگ می‌شود و تحت روان درمانی قرار دارد.

مرتضی بهبودی، روزنامه ‌نگار فرانسوی-افغان که برای یک رسانه فرانسوی کار می‌کرد، در سال ۲۰۲۳ به اتهام «جاسوسی» دستگیر شد. او مدت ۱۰ ماه در کابل زندانی بود و مرتباً شکنجه می‌شد.

سقوط افغانستان در رده‌بندی آزادی مطبوعات

ده‌ها رسانه در افغانستان به دلیل مشکلات اقتصادی مسدود شده اند و این کشور در رده‌بندی آزادی مطبوعات که توسط گزارشگران بدون مرز (RSF) تهیه شده است، از میان ۱۸۰ کشور از رتبه ۱۲۲ به ۱۷۸ سقوط کرده است.

خبرنگارانی که تجربه زندان طالبان را دارند، به گزارشگران بدون مرز گفته اند که در سلول‌های زندان یکجا با زندانیان گروه «دولت اسلامی» محبوس شده اند.

 گزارشگران بدون مرز به خبرگزاری فرانسه گفت که خبرنگاران به ندرت برای مدت طولانی زندانی می‌شوند.

سلیا مرسیر، رئیس تیم گزارشگران بدون مرز در جنوب آسیا گفت: «آنها (طالبان) برای ممانعت خبرنگاران از فعالیت، نیازی به پر کردن زندان‌ها با خبرنگاران ندارند.»

مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!

وی افزود: «نگهداشتن آنها در بازداشت برای چند روز می‌تواند آنها تحت فشار روانی قرار دهد. پس از گذراندن دوره سخت زندان، خبرنگاران تلاش خواهند کرد تا کشور را ترک کنند.»

به گفته وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان، قانون دیگری قرار است برای تنظیم فعالیت رسانه‌ها تهیه شود.

سمیع الله گفت: «خبرنگاران بسیار می‌ترسند، آنها خود را تنها و بی‌دفاع احساس می‌کنند.»

Hs/af (AFP)