شصت سال مهاجرت به آلمان به روایت تصویر

تا تاریخ ۹ ماه اوت سال ۲۰۱۵ در "خانه تاریخ آلمان" در شهر بن نمایشگاهی بر پا است که به موضوع مهاجرت به آلمان در ۶۰ سال گذشته می‌پردازد. در این نمایشگاه که با عنوان "رنگارنگی روزافزون؛ آلمان سرزمین مهاجران" برگزار می‌شود، به پدیده‌ی مهاجرت به آلمان از زوایای گوناگون پرداخته شده است.

در دهه ۱۹۵۰ آلمان غربی رونق اقتصادی کم‌نظیری را تجربه کرد تا به آنجا که در توصیف آن دوران از لفظ "معجزه اقتصادی" استفاده می‌شود. دولت برای جبران کمبود نیروی کار در این کشور، نیروی کار تازه‌ای را از کشورهای خارجی استخدام کرد که اصطلاحا "کارگران مهمان" نامیده شدند. بیشتر آنها در کشورهای خود در فقر و تنگدستی به سر می‌بردند و تنها با یک چمدان راهی آلمان شدند تا به زندگی‌بهتری دست یابند.

آلمان غربی بین سال‌های ۱۹۵۵ تا ۱۹۶۸ روی هم ۹ قرارداد استخدام کارگران مهمان با کشورهایی نظیر یونان، ایتالیا، مراکش، پرتغال، کره جنوبی، اسپانیا، تونس، ترکیه و یوگسلاوی سابق امضا کرد. با ایجاد دفترهای کاریابی در این کشورها درخواست‌کنندگان می‌توانستند برای آمدن به آلمان و کار در این کشور تقاضا دهند. تصویری از صف درخواست‌کنندگان کار در آلمان در یکی از دفاتر کاریابی در ترکیه.

پیش از آنکه کارگران اجازه ورود و کار در آلمان را بگیرند، باید مورد آزمایش‌های پزشکی قرار می‌گرفتند. این آزمایش‌ها در کشور خود متقاضیان انجام می‌شد. کسانی که از سلامتی لازم برخوردار بوده و توانایی انجام کار موردنظر را داشتند، اجازه سفر و کار در آلمان غربی را دریافت می‌کردند.

در سال ۱۹۶۴ با آمدن "آرماندو رودریگز د سا" مرز یک میلیون کارگر مهمان فتح شد. این نجار ۳۸ ساله پرتغالی به این مناسبت یک موتورسیکلت و یک دسته گل از سوی اتحادیه کارفرمایان آلمان دریافت کرد. این موتورسیکلت در "خانه تاریخ آلمان" در معرض نمایش قرار دارد. ناگفته نماند که او وقتی نام خود را از بلند گویی در ایستگاه قطار کلن شنید، لحظه‌ای نگران شد و خود را از ترس آنکه مبادا بازگردانده شود، پنهان کرد.

صبری گولر، یکی از مهاجران ترک‌تبار به آلمان که یک خواروبارفروشی به راه‌انداخت، برای حمل کالا و همچنین سفر به ترکیه خودرویی خریداری کرد که به علت جادار بودن در میان مهاجران ترک محبوب بود: فورد ترانسیت (تصویر). این خودردو به همین دلیل بین آلمانی‌ها به "کالسکه ترکی" معروف شد.

تصویری از کارگران یونانی در آلمان که دور یک رادیو جمع شده‌اند و به اخبار مربوط به وطن خود گوش سپرده‌اند. این تصویر به سال ۱۹۶۷ میلادی تعلق دارد.

در اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی آلمان شرقی سابق نیز با کمبود نیروی کار روبرو شد. کارگران مهمان که در این کشور "کارگرهای قراردادی" خوانده می‌شدند، از "کشورهای سوسیالیستی" از جمله ویتنام، کوبا و الجزیره می‌آمدند و عمدتا در صنایع نساجی به کار گرفته می‌شدند .

تعداد نیروی کار مهاجر در آلمان شرقی بسیار کمتر از آلمان غربی بود. در سال ۱۹۸۹ میلادی شمار کارگران مهاجر در آلمان شرقی سابق بر ۱۹۰ هزار نفر بالغ می‌شد، در حالیکه تعداد آنان در آلمان غربی به ۵ میلیون نفر می‌رسید. تصویری از کارگران مهمان که در یکی از کارخانه‌های شرکت خودروسازی فولگس‌واگن مشغول کار هستند.

بسیاری از "کارگرهای مهمان" تصمیم گرفتند در آلمان غربی بمانند و خانواده‌هایشان را نیز به این کشور بیاورند. آنها عملا به آلمان مهاجرت کردند و برخی از سنت‌ها و آداب و رسومشان را نیز به همراه خود آوردند که امروزه جزیی جدایی‌ناپذیر از آلمان محسوب می‌شود.

تصویری از تابلوی یکی از رستوران‌های شهر کلن که در آن‌می‌توان آبجوی معروف این شهر را نوشید و طعم غذاهای مخصوص یونان، ترکیه، اسپانیا و ایتالیا را چشید.

در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی حال و هوای آلمان تغییر کرد. آلمانی‌ها از تمرکز خارجیان و مهاجران در محلات و مناطقی خاص و احتمال تشدید بزهکاری در آنجا نگران بودند؛ نگرانی‌هایی که در رسانه‌ها بازتاب می‌یافت. تصویری از جلد‌های نشریه اشپیگل که به این موضوع پرداخته است. جو بیگانه‌ستیزی در آلمان در دهه ۹۰ میلادی شدت یافت.

بسیاری از خانواده‌های مهاجر نیز به تعارض فرهنگی دچار شدند. فاتح آکین، فیلمساز ترک‌تبار آلمانی در فیلم "در برابر دیوار" تقابل بین فرهنگ مذهبی و سنتی مهاجران ترک و شیوه زندگی غربی در آلمان را به تصویر کشیده است. این فیلم در سال ۲۰۰۴ میلادی انتظار ۱۷ ساله سینمای آلمان را به پایان رساند و توانست با شکار خرس طلایی جشنواره فیلم برلین، این جایزه را بار دیگر برای این کشور به ارمغان آورد.

مراسم کارناوال در آلمان از محبوبیت زیادی برخوردار است. هر شهر هر ساله برای خود یک "شاهزاده" به مناسبت کارناوال انتخاب می‌کند. در سال ۲۰۱۱ "بالام بیاروبانگا" که اوگاندایی‌تبار است، به عنوان شاهزاده کارناوال شهر آخن انتخاب شد. او نخستین شاهزاده سیاه‌پوست کارناوال در آلمان به‌شمار می‌رود. هدف از این کار ابراز مخالفت با نژادپرستی و تبلیغ و ترویج حس همبستگی در آلمان بود.

پدیده‌ی مهاجرت به آلمان در گذر زمان ابعاد دیگری به خود گرفته است. در سال ۲۰۱۳ میلادی حدود ۲ / ۱ میلیون نفر به آلمان مهاجرت کردند. امروزه مهاجران به آلمان عمدتا از کشورهای عضو اتحادیه اروپا هستند.