مرگ‌های مشکوک در زندان‌های جمهوری اسلامی

سعیدی سیرجانی، ادیب، پژوهشگر، نویسنده و فعال سیاسی و از منتقدان جمهوری اسلامی پس از انقلاب بود. سیرجانی در ۲۳ اسفند ۱۳۷۲ توسط ماموران وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی بازداشت شد و پس از نه ماه، بدون هیچ ملاقات یا خبری از محل زندانی بودن او، در ۴ آذرماه ۱۳۷۳ در زندان درگذشت. سعید امامی، متهم قتل‌های زنجیره‌ای، گفته بود که از "شیاف پتاسیم" برای کشتن او استفاده شده است.

سعید امامی، از مقامات عالی‌رتبه امنیتی و متهم اصلی قتل‌های زنجیره‌ای، در بهمن ۷۷ بازداشت شد. دادستان مجتمع قضایی نیروهای مسلح در ۳۱ خرداد ۷۸ طی اطلاعیه‌ای مدعی شد که سعید امامی در زندان اوین هنگام استحمام با خوردن داروی نظافت خودکشی کرده‌ است. بسیاری بر این نظرند که او را برای جلوگیری از افشای مسائل مربوط به کشتار مخالفان در زندان به قتل رساندند.

اکبر محمدی در سال ۷۸ به همراه برادرش منوچهر محمدی و تعدادی از دانشجویان در طی اعتراضات کوی دانشگاه تهران دستگیر و در دادگاه ویژه انقلاب به اعدام محکوم شد، اما پس از چندی حکم او به ۱۵ سال حبس تقلیل یافت (۱۰ سال زندان و پنج سال حبس تعلیقی). اکبر محمدی در ۸ مرداد ۱۳۸۵ پس از چند روز اعتصاب غذا در زندان اوین به صورت مشکوکی درگذشت.

کاوه عزیزپور یکی از زندانیان سیاسی کرد در ایران بود که ۲۷ اردیبهشت ۱۳۷۸ در سن ۲۵ سالگی در زندان مهاباد درگذشت. او دو سال پیش‌تر به اتهام عضویت در یکی از احزاب کرد مخالف دولت ایران محاکمه و به ۳ سال حبس محکوم شده بود. به گفته خانواده‌اش، او تحت شکنجه عوامل اطلاعاتی در زندان دچار ضربه مغزی شد و به کما رفت.

پس از اعتراضات دانشجویی در خرداد سال ۸۲ و دستگیری شماری از دانشجویان، خانواده‌های آنان در روز دوم تیر مقابل زندان اوین دست به تجمع زدند. زهرا کاظمی، عکاس ۵۵ ساله ایرانی - کانادایی برای عکسبرداری از این تجمع در آنجا حضور داشت که در مقابل زندان بازداشت شد. مقامات رسمی مرگ وی را ناشی از «برخورد جسم سخت به سر یا برخورد سر به جسم سخت» اعلام کردند.

امیرحسین حشمت‌ساران دبیرکل "جبهه اتحاد ملی ایران" بود که در سال ۱۳۸۲ به اتهام تشکیل این حزب دستگیر و به هشت سال حبس محکوم شد. او در دوران حبس مجدداً محاکمه و به هشت سال حبس دیگر محکوم گردید. او در حمله گارد ویژه زندان به‌دلیل شدت ضربات وارده به سر، پس از ۴۸ ساعت کما، در ۱۶ اسفند ۱۳۸۷ در بیمارستان رجایی کرج درگذشت.

زهرا بنی‌یعقوب پزشکی ایرانی بود که روز ۲۲ مهر سال ۱۳۸۶ در بازداشتگاه ستاد امر به معروف و نهی از منکر شهر همدان درگذشت. طبق گزارش‌های رسمی، زهرا بنی‌یعقوب در زندان در شب بازداشت خودکشی کرده است.‌ برادر او می‌گوید که یک ربع ساعت قبل از زمان اعلام شده رسمی مرگ با خواهرش تلفنی صحبت کرده و او وضعیت روحی خوبی داشته است.

ابراهیم لطف‌اللهی دانشجوی سال چهارم رشته حقوق دانشگاه پیام نور در شهر سنندج بود که در بازداشتگاه نیروی انتظامی در ۲۵ دی ماه ۱۳۸۶ درگذشت. مسئولان وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی در سنندج علت مرگ او را "خودکشی" اعلام کردند.

امیدرضا میرصیافی که وبلاگ "روزنگار" را با محتوایی بیشتر فرهنگی و گاه سیاسی می‌نوشت، آبان سال ۱۳۸۷از سوی دادگاه انقلاب اسلامی به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام به ۶ ماه زندان و به اتهام توهین به آیت‌الله خامنه‌ای و آیت‌الله خمینی به دو سال حبس محکوم شد. او ۲۸ اسفندماه ۱۳۸۷ در زندان اوین درگذشت و نام او در جهان به عنوان اولین وبلاگ‌نویسی به ثبت رسید که جان خود را در زندان‌ از دست داده‌ است.

محسن روح‌الامینی نجف‌آبادی و امیر جوادی‌فر از کشته‌شدگان حوادث پس از انتخابات ریاست‌جمهوری دوره دهم هستند. آن‌ها پس از دستگیری در جریان تظاهرات جنبش سبز در ۱۸ تیر ۱۳۸۸ به بازداشتگاه کهریزک منتقل و شکنجه شدند.

جوان ۱۸ ساله‌ای بود که در جریان ناآرامی‌های پس از انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸ در روز ۱۸ تیر در نزدیکی میدان ولی‌عصر تهران دستگیر شد و به بازداشتگاه کهریزک انتقال یافت. محمد کامرانی پس از انتقال به زندان اوین تهران، به دلیل جراحت‌های وارده به بیمارستان‌های لقمان و مهر منتقل شد و به دلیل شدت جراحات، در روز پنجشنبه ۲۵ تیرماه درگذشت.

هدی صابر پژوهشگر، روزنامه‌نگار، فعال ملی-مذهبی، زندانی سیاسی و از گردانندگان مجله توقیف شده "ایران فردا" بود. او در ۱۲ خرداد ۱۳۹۰ در حالی‌که در اوین زندانی بود در اعتراض به مرگ مشکوک هاله سحابی در مراسم تشییع جنازه پدرش عزت‌الله سحابی، اعتصاب غذا کرد و در ۲۱ خرداد، پس از انتقال به بیمارستان مدرس درگذشت.

ستار بهشتی، کارگر و وبلاگ‌نویس، در تاریخ ۹ آبان ماه ۱۳۹۱ توسط پلیس فتا به اتهام "اقدام علیه امنیت ملی از طریق فعالیت در شبکهٔ اجتماعی و فیس بوک" دستگیر شد و روز ۱۳ آبان در زندان درگذشت. ۴۱ نفر از زندانیان سیاسی در نامه‌ای نوشتند: «ستار بهشتی روزهای ۱۰ و ۱۱ آبان ۱۳۹۱ در بند ۳۵۰ اوین بوده و آثار شکنجه در تمام قسمت‌های مختلف بدنش مشهود بوده ‌است.»

در جریان ناآرامی‌های دی‌ماه، جوانی ۲۳ ساله به نام سینا قنبری بازداشت شد. او پس از انتقال به زندان اوین، در روز ۱۶ دی‌ماه در قرنطینه بند چهار این زندان درگذشت. مسئولان دلیل مرگ او را خودکشی اعلام کردند. علیرضا رحیمی، نماینده مجلس، روز یکشنبه ۱۵ بهمن گفته است: «در فیلمی که مقام‌های زندان می‌گفتند نشان دهنده خودکشی سینا قنبری است اثری از قربانی نیست.»

کاووس سیدامامی، فعال محیط زیست و دارای دکترای جامعه‌شناسی، عضو هیئت علمی دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق، استاد ارتباطات و مدیرعامل مؤسسه "حیات وحش میراث پارسیان"، روز ۴ بهمن بازداشت و روز جمعه ۱۹ بهمن خبر خودکشی او در زندان به خانواده‌اش داده شد. اتهام بازداشت شماری از فعالان محیط زیست "دادن اطلاعات طبقه‌بندی شده به سرویس‌های اطلاعاتی" بوده است.